تعریف کشاورزی دقیق
کشاورزی دقیق یک معنای جدید در بخش کشاورزی مدرن و امروزی است و مبتنی به ناهمگونی در سطح مزرعه است. علت رشد کشاورزی دقیق در بین محققان و کشاورزان، بهبود و توسعه تکنولوژی در بخش های مختلف مانند سیستم تعیین مختصات جغرافیایی، سنسورهای، عکسهای هوایی یا ماهواره ای و مدیریت اطلاعات جغرافیایی است. که به کمک این اطلاعات جمع آوری شده و تکنولوژی های جدید برای محاسبات دقیق برای سطح ناهمگون مزرعه از قسمت های مختلف مانند میزان مواد مغذی خاک، گسترش و توسعه آفت ها و بیماری ها و علف های هرز در بخش های مزرعه و تصمیم گیری درباره فعالیت های مدیریتی و پیش بینی میزان عملکرد بررسی خواهد شد.
کشاورزی سنتی چیست
طی سال های طولانی کشاورزان نیاز های کشاورزی را بر اساس تجربیات نسل های قبل تر از خود و به مقدار مشخصی برای زمین های زراعی بدون در نظر گرفتن دیگر امکانات توسعه می دادند. کشاورزان مقدار بذر پاشی، کود و سم را برای کل زمین های زراعی با مقدار مشخصی پخش می کردند و آبیاری یکنواختی را برای زمین های زراعی به کار می گرفتند. و مشاهده می شد که مقدار راندمان آبیاری کم است و میزان بالایی از کود و سموم شیمیایی به هدر می رود و آسیب های جدی که در محصولات و زمین های زراعی باقی مانده و سبب موجب آلودگی منابع زیر زمینی آب و خاک می شود.
به طور کلی یکی از بزرگ ترین اشتباهات بخش کشاورزی است که توزیع و پخش منابع و نهاده های کشاورزی به شکل یکسان و یکنواخت برای همه بخش های مزرعه استفاده می شود، در صورتی که به خاطر تفاوت های ذاتی خاک کشاورزی از یک طرف و وجود شرایط جوی و آب و هوایی متفاوت از طرف دیگر، به بعضی نهاده ها و منابع بیشتر و بعضی دیگر به میزان کمتری نیازمندند و از آنجایی که فقر غذایی و کمبود منابع مغذی سبب کاهش راندمان تولید میشود، اضافه کردن نهاده ها خسارت جدی و آلودگی به محصولات و محیط زیست را به همراه دارد.
مبانی کشاورزی دقیق
بدون تردید اهمیت غذا و امنیت غذایی به عنوان یکی از چالش های عصر حاضر و آینده خواهد بود و افزایش روزافزون جمعیت از یک طرف و کاهش زمین های قابل کشت از طرف دیگر، جوامع امروزی را به سمت بالابردن عملکرد در واحد سطح سوق داده است. کمبود آب و حساسیت دانشمندان در برابر حفظ محیط زیست و حفظ منابع انرژی، دانشمندان علوم کشاورزی را وادار به ایجاد شیوه های نوین در مدیریت مزرعه، و بهینه سازی مصرف نهاده ها، عملکرد را نیز افزایش داده و در نهایت بازده ی اقتصادی را بالا ببرند. به خاطر دلایل ذکر شده کشاورزی دقیق به عنوان یکی از جدید ترین راهکارها جهت کاربرد ابزار و ماشین در عملیات کشاورزی پا به عرصه ی دنیای تکنولوژی جدید نهاد.
کشاورزی مطلوب با کشاورزی دقیق
مدیریت مناسب منابع و تجهیزات، که به ان کشاورزی دقیق گفته می شود راه حلی هوشمندانه و فناورانه است. کشاورزی دقیق به خاطر سطح مدیریتی که دارد با کشاورزی سنتی متفاوت است. در کشاورزی دقیق کل مزرعه به عنوان یک واحد مدیریتی نیست و مدیریت مزرعه به مدیریت بخش های کوچک در مزرعه در نظر گرفته می شود که سبب رسیدگی به نیازهای اساسی هر بخش را افزایش می دهد.
تاریخچه کشاورزی دقیق
کلمه کشاورزی دقیق برای اولین بار در دهه هشتاد میلادی در آمریکا مطرح شد، طبق نظریه دانشمندان بر اساس مشکلات زیست محیطی را که به دلیل فعالیت کشاورزی و استفاده بیش از حد از آفت کش ها و کود بود را حل کرد و با بالابردن میزان بهره وری از منابع آب و خاک ضریب بهینه محصولات کشاورزی را افزایش داد . تحقیقات کشاورزی دقیق در مزارع بزرگ شروع شد. و با توجه به مفاهیم فناوری اطلاعات مزارع بزرگ را به قسمت های کوچک تقسیم کردند. در مدت زمان چند سال گذشته کشاورزی صحیح و دقیق در کنار پیشرفت فناوری اطلاعات در دنیا به خصوص در کشورهای پیشرفته فراگیری بیشتری داشته در حال حاضر این علم به شکل یک رشته دانشگاهی تدریس می شود و تمام ماشین ها و تجهیزات، مکانیزاسیون کشاورزی دقیق در آمریکا و بعضی کشورهای اروپایی تولید می شود.
کشاورزی دقیق چیست ؟
کشاورزی دقیق مکانیسمی است که در ان تولیدکنندگان کشاورزی به کمک ان تغییرات و غیر یکنواختی های داخل مزارع را شناسایی کرده و با مدیریت این تغییرات در راستای بالابردن محصولات زراعی و افزایش بهره وری قدم بردارند. به طور کل کشاورزی دقیق یک روش مدیریتی است که اطلاعات مربوط به هر بخش از مزرعه را در برگرفته و مدیریت دقیقی بر تمام اجزا اعمال می کند. در این نوع روش کشاورزی اطلاعات مهم مانند نوع خاک و کیفیت هر بخش از مزرعه جمع آوری و میزان اجزای مناسب به شکل بهینه استفاده شود.
در نگاه اول کشاورزی دقیق مدیریت بسیار پیچیده ای دارد و توجیه اقتصادی این سیستم با تردیدهایی روبه روست ولی با در نظر گرفتن به چالش های متعددی که امروزه در تامین آب، غذا، آلودگی محیط زیست و منابع انرژی و … نسل های آینده باید با این روش ها به تولید محصولات و تامین نیاز های غذایی خود بپردازند
این سیستم مدیریتی با در نظر گرفتن تکنولوژی پیشرفت های حاصله بیش تر در مزارع بزرگ قابل اجرا و توجیه اقتصادی دارد و عکس کشورهای پیشرفته که توجه خاصی به این نوع سیستم کشاورزی دارند، کشورهای در حال توسعه هنوز استفاده از ارقام اصلاح شده و محصولات بیوتکنولوژی را به این شیوه های جدید ترجیح می دهند.
الگوهای اجرای کشاورزی دقیق
این روش کشاورزی به کمک سه الگوی متفاوت که شامل: کشاورزی دقیق جدید، کشاورزی دقیق با فناوری بالا و کشاورزی دقیق مرسوم انجام می شود. کشاورزی دقیق جدید به کمک دسترسی به فناوری اطلاعات و آموزش و به کار گیری سیستم های نیمه مکانیزه برای کاشت و برداشت محصولات مطرح می شود . در کشاورزی دقیق با فناوری بالا به کمک استفاده وسیع از سیستم های اتوماتیک و فناوری های مکانیکی کشاورزی و فناوری اطلاعات تعریف می شود. در کشاورزی مرسوم سطح پایین دسترسی به فناوری اطلاعات برای آموزش و استفاده بسیار کم از ماشین آلات مکانیزه اجرا می شود. با در نظر گرفتن مطالبی که گفته شد نقش فناوری اطلاعات در این علم بسیار مهم است. کشاورزی دقیق از ابتدا و مراحل اولیه کشاورزی است و حتی قبل از کاشت محصولات وارد عمل می شود. اطلاعات به دست آمده به شرایط خاک و اقلیم و اب و هوا و نوع بذر، کود و آفت کش محصولات خاص در یک منطقه دسته بندی شده و به کشاورزان آموزش داده می شود. استفاده از این اطلاعات و به کار گیری مدیریت صحیح فقط به کمک بخش فناوری اطلاعات و ای تی انجام پذیر است. این سیستم می تواند مدیریت مزرعه را در شرایط بحرانی به کمک اطلاعات قابل اعتمادی که قبلا جمع آوری شده استفاده و در حل مشکلات به کشاورزان کمک کند.
تحقیق در مورد تاریخچه کشاورزی
در کشور ایران استفاده از سرویس های اینترنتی برای انجام آموزش خدمات و راه های کشاورزی دقیق بسیار پائین است و دسترسی به آن برای عموم امکان پذیر نیست و همچنین استفاده از روش های مکانیزاسیون کشاورزی بسیار گسترده نیست.
کشاورزی دقیق در چین
در کشور چین گسترش اینترنت همراه با توسعه ای سی تی در مناطق روستایی مورد توجه قرار گرفت . کشور چین از گذشته وام های قابل توجهی به شرکت ها و موسسات بخش فناوری اطلاعات برای راه اندازی بخش های روستایی و توسعه اینترنت در روستاها تخصیص داده است. یکی از اصلی ترین اهداف و چشم اندازها استفاده مراکز ای سی تی برای توسعه و بهبود کشاورزی دقیق مرسوم است. به کمک این برنامه ها و از طریق گسترش اینترنت در مراکز روستایی با هدف آموزش و هدایت کشاورزان است و به شکل موازی به بررسی سیستم های مهم و دقیق برای محصولات کشاورزی مانند: غلات و درختان میوه پرداختند. در این شاخص ها به عوامل حیاتی و مهم مانند آب و خاک و کود شیمیایی و اثرات عوامل مختلف روی محصولات پرداخته و به شکل نرم افزاری منتشر میکند. در این روش به بهینه سازی مصرف کودهای ازته در جهت کم شدن خسارات زیست محیطی و فواید استفاده از خصوصیاتی مثل : رطوبت خاک، بافت خاک و مواد مغذی که به شکل نقشه های تهیه شده به کمک جی ای اس و جی پی اس است. پخش این شاخص ها و آموزش کشاورزان و در اختیار قرار دادن این اطلاعات به کشاورزان به کمک مراکز ای سی تی و بالابردن مدیریت اطلاعات مزارع به کمک جی ای اس و کمک به کشاورزان و استفاده از تکنولوژی های مربوط به ماشین آلات کشاورزی با برنامه ریزی های دقیق سبب اتخاذ نتایج جالبی شده است. در مناطق بیابانی و خشک پس از اجرای طرح به بهره وری سی درصدی در مصرف اب و همچنین افزایش ببست درصدی در افزایش محصولات باغی مشاهده شد و از سوی دیگر میزان مصرف نیتروژن به مقدار یازده درصد نسبت به روش های مصرف رایج کاهش پیدا کرد. پس از بدست آمدن این نتایج چینی ها به دنبال توسعه این تجربه در بخش های وسیع تری از کشور چین هستند،
چگونگی استفاده از فناوری کشاورزی دقیق
با در نظر گرفتن شباهت های گسترده چین و ایران در زمینه ای سی تی و آموزش بخش های روستایی از نظر گسترش زیربنا و استفاده از تجهیزات مکانیزاسیون کشاورزی در دو کشور این روش کشاورزی می تواند عملی باشد. آموزش بخش گسترده ای از کشاورزان و پایین آوردن قیمت های استفاده از اینترنت برای استفاده از فناوری اطلاعات می تواند کمک زیادی به رواج این نوع کشاورزی را داشته باشد. آموزش و ایجاد انگیزه برای کشاورزان می تواند مهم ترین رکن اجرای این طرح به صورت وسیع در کل کشور باشد
موضوعات که می توان در کشاورزی دقیق مورد بررسی قرار داد شامل:
1- سیستم های مکان یابی
2- سنجش و آشکار سازی و پهنه بندی عملکرد محصول
3- آزمون خاک
4- سیستم های پهنه بندی اطلاعات جغرافیایی
5- پی آمدها و اثرات کشاورزی دقیق
کشاورزی دقیق نیاز به هزینه و سرمایه گذاری ابتدایی زیادی دارد ولی بهینه سازی تولید محصول بر اساس تغییرات درون کشتزار بسیار اساسی و بنیادین است و باعث فراگیر شدن و پایدار شدن این فناوری در بخش کشاورزی شود. در واقع این روش کشاورزی دقیق پیش بینی وضعیت کشاورزی در آینده است و می توان با مدیریت عوامل اساسی و مهم کشاورزی مانند کود شیمیایی، آهک، علف کش، بذر و … و بر اساس ویژگی های مزرعه منجر به کاهش ضایعات و بالارفتن سطح درآمد و حفظ محیط زیست شود.
چگونه عمل می کند ؟
کشاورزی دقیق به کمک ابزار پیشرفته سبب پایش تغییر پذیری و مدیریت عوامل کشت می شود این ابزار ها شامل :
1- سیستم موقعیت یابی جهانی که سبب شناسایی نقاط ضعف و قدرت مزارع می شود.
2- سنسور ها ی ثبت داده ها که اطلاعات مربوط به گیاه زراعی , خا ک و اقلیم را می توان شناسایی و مورد بررسی قرار داد.
3- سیستم اطلاعات جغرافیایی که شامل نقشه های زمین شناسی و به بررسی و تجزیه و تحلیل تمام اطلاعات بدست آمده می پردازد.
اجرای کشاورزی دقیق
بعد از شناسایی عوامل محدود کننده و بررسی اطلاعات بدست آمده به کمک فناوری های یاد شده ,در مورد کیفیت و کمیت و نوع کشاورزی و هزینه های احتمالی و … تصمیم گیری های لازمه اخذ و کشاورزان برای شروع فصل کشت آماده می شود.
مزیت های کشاورزی دقیق
کاهش مصرف کودهای شیمیایی به علت وجود نقشه های هوایی و کمترین مقدار مواد مغذی خاک و کمک به کاهش آلودگی های زیست محیطی ناشی از مصرف بیش از حد مواد شیمیایی و همچنین افزایش عملکرد در صورت عمل کردن به موقع و به میزان لازم است. پس به طور کلی کشاورزی دقیق با اتخاذ تصمیم های درست مدیریتی سبب افزایش عملکرد و کاهش هزینه ها شده و از سوی دیگر با کاهش مصرف سموم و علف کش ها و کودهای شیمیایی سبب بهبود محیط زیست و بالارفتن کیفیت خاک شده و با بالا بردن کیفیت محصولات بدست آمده سبب کاهش خطرات و بیماری ها برای انسان می شود. به طور کلی طبق نتایج به دست آمده کشاورزی دقیق سبب افزایش بهره وری تا میزان پنج درصدی را با خود به همراه دارد.
تفاوت اصلی بین کشاورزی رایج و کشاورزی دقیق، علاوه بر بکارگیری تکنولوژی جدید، سیستم های جانبی در کنار وسایل رایج در کشاورزی در اندازه ی سطح های کوچک به عنوان واحد مدیریتی است. پس می توان گفت که در سطح یک مزرعه کوچک، کشاورزان به وجود متغیر های مختلفی روبرو هستند .تفاوت ویژگی خاک قسمت های مختلف و نیازهای گیاهان بخش های مختلف و همچنین وجود سایر عوامل متغیر در سطح مزرعه نیازمند مدیریت متغیر و مناسب با هر بخش از مزرعه است که نیاز به چنین مدیریت عامل اصلی ایجاد سیستم کشاورزی دقیق است. در این سیستم که گاهی به ان کشاورزی خاص مکانی هم می گویند، بعد از بررسی های لازم و برآورد مقدار اختلافات بین بخش های مدیریتی کوچک مزرعه، میزان ورودی های مختلف مثل مقدار بذر، سم، کود و عمق کاشت با در نظر گرفتن اختلافات اعمال می شود . به همین دلیل مواد لازم کشاورزی و مواد شیمیایی مانند کود های شیمیایی، آفت کش ها و علف کش ها به همان میزان مورد نیاز هر بخش کوچک از مزرعه، بکار برده می شود.
اهمیت و ضرورت کشاورزی دقیق و تکنولوژی با در نظر گرفتن محدودیت منابع و افزایش جمعیت، بسیار مشخص است ولی آنچه دارای اهمیت است اینکه باید تمام جوانب به صورت کامل تحقیق و بررسی شود و سیاست های کلان و برنامه ریزی های بلند مدت و کوتاه مدت کشور با این تکنولوژی گره خورده است.
هدف از انجام کشاورزی دقیق، جمع آوری و پردازش داده های لازم با تنوع ویژگی های خاک و شرایط متفاوت برای تولید محصول، به منظور بالابردن بهره وری از ابزار های مصرفی در واحدهای کوچکی از زمین زراعی است. که برای رسیدن به بالاترین راندمان مورد توجه قرار می گیرد.
مقالات و کتابهای مفیدی بود شاید در اینجا هم علم و دانش این کار باشه ولی تکنولوژیش نیست